Quy trình kiểm định bình khí nén: Đảm bảo an toàn và tuân thủ pháp luật

Bình khí nén là thiết bị chịu áp lực cao, thường xuyên được sử dụng trong các hệ thống khí nén công nghiệp, gara ô tô, nhà xưởng, cơ sở sản xuất… Tuy nhiên, vì tính chất nguy hiểm khi vận hành (nổ áp, rò rỉ, vỡ thân bình…), thiết bị này được xếp vào danh sách bắt buộc kiểm định an toàn theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Vậy kiểm định bình khí nén là gì? Quy trình ra sao? Bao lâu phải kiểm định lại? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Tại sao phải kiểm định bình khí nén?

Bình chứa khí nén là thiết bị có áp suất làm việc cao, chứa năng lượng nguy hiểm tiềm ẩn. Một sự cố nổ bình có thể gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Vì thế, việc kiểm định định kỳ và đúng quy chuẩn là bắt buộc vì những lý do sau:

• ✅ Đảm bảo an toàn lao động cho người trực tiếp vận hành và khu vực xung quanh.

• ✅ Tuân thủ quy định pháp luật theo Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội.

• ✅ Duy trì hiệu suất vận hành và tăng tuổi thọ thiết bị.

• ✅ Phòng ngừa sự cố, hạn chế gián đoạn sản xuất và chi phí sửa chữa.

Xem thêm: https://thanglonggroup.vn/bao-gia-binh-tich-ap-varem-100l-200l-300l-500l-750l-1000l/

2. Thời hạn kiểm định bình khí nén

Theo quy định hiện hành, thời hạn kiểm định bình khí nén được chia thành 3 loại:

• Kiểm định lần đầu:
  ➤ Sau khi lắp đặt, trước khi đưa vào sử dụng.

• Kiểm định định kỳ:
  ➤ 3 năm/lần nếu bình sử dụng dưới 12 năm.
  ➤ 2 năm/lần nếu bình đã sử dụng trên 12 năm.

• Kiểm định bất thường:
  ➤ Khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng.
  ➤ Khi bình bị sửa chữa lớn, thay đổi vị trí lắp đặt.
  ➤ Khi thiết bị ngưng hoạt động quá 12 tháng.

⛔ Nếu không kiểm định đúng hạn, đơn vị sử dụng có thể bị xử phạt hành chính và phải chịu trách nhiệm nếu xảy ra tai nạn.

3. Quy trình kiểm định bình khí nén theo tiêu chuẩn

Việc kiểm định được thực hiện bởi đơn vị kiểm định được Bộ LĐ-TB&XH cấp phép. Dưới đây là 6 bước chuẩn trong quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn bình khí nén:

🔹 Bước 1: Kiểm tra hồ sơ kỹ thuật

• Hồ sơ xuất xưởng (CO, CQ) từ nhà sản xuất.

• Nhật ký vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa (nếu có).

• Giấy chứng nhận kiểm định trước (đối với kiểm định lại).

➡️ Mục đích: Đảm bảo thiết bị có nguồn gốc rõ ràng, đã được lắp đặt đúng kỹ thuật.

🔹 Bước 2: Khám xét kỹ thuật bên trong và bên ngoài

• Kiểm tra độ ăn mòn, rỉ sét, biến dạng thân vỏ.

• Kiểm tra kết cấu hàn, đường ống kết nối, đầu van.

• Phân tích chất lượng vật liệu, vết nứt bằng các phương pháp:

  • Siêu âm (UT)

  • Chụp ảnh bức xạ (RT)

  • Thẩm thấu màu (PT)

  • Từ tính (MT)

➡️ Mục đích: Đánh giá hiện trạng kỹ thuật tổng thể của thiết bị.

🔹 Bước 3: Thử nghiệm áp lực (thử thủy lực)

Đây là bước quan trọng để kiểm tra khả năng chịu áp lực thực tế của bình:

• Bình có áp suất làm việc dưới 5 bar:
  P_thử = 1.5 × P_lv (tối thiểu ≥ 2 bar)

• Bình có áp suất từ 5 bar trở lên:
  P_thử = 1.25 × P_lv (tối thiểu ≥ P_lv + 3 bar)

⏱️ Kiểm tra thủy lực định kỳ 6 năm/lần.

➡️ Mục đích: Phát hiện nguy cơ rò rỉ hoặc vỡ bình khi làm việc ở áp suất cao.

🔹 Bước 4: Kiểm tra thiết bị an toàn và hệ thống đo lường

• Van an toàn: Có xả áp đúng dải áp suất thiết kế không?

• Đồng hồ áp suất: Có hoạt động chính xác, sai số trong giới hạn cho phép không?

• Rơ-le áp suất, rơ-le nhiệt: Kiểm tra khả năng tự ngắt trong tình huống nguy hiểm.

• Hệ thống nối đất – chống rò điện: Với bình có kết nối thiết bị điện kèm theo.

➡️ Mục đích: Đảm bảo toàn bộ hệ thống đo lường và bảo vệ vận hành đúng tiêu chuẩn.

🔹 Bước 5: Kiểm tra vận hành thực tế

• Vận hành bình khí nén đến áp suất làm việc tối đa.

• Giám sát van an toàn, đồng hồ đo, rơ-le có hoạt động ổn định không.

• Xem xét tốc độ lên áp, độ rung, tiếng ồn bất thường (nếu có).

➡️ Mục đích: Đánh giá tính ổn định khi hoạt động thực tế.

🔹 Bước 6: Cấp giấy chứng nhận và dán tem kiểm định

• Cơ quan kiểm định sẽ:

  • Lập biên bản kiểm định chi tiết

  • Dán tem kiểm định hợp chuẩn

  • Cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật có giá trị pháp lý

➡️ Đây là tài liệu bắt buộc để trình xuất khi có thanh tra an toàn lao động.

4. Tiêu chuẩn áp dụng trong kiểm định bình khí nén

Quá trình kiểm định phải tuân theo nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia:

⛔ Các tiêu chuẩn quốc tế cũng có thể áp dụng, nhưng không được thấp hơn tiêu chuẩn Việt Nam.

Xem thêm: https://thanglonggroup.vn/may-nen-khi-puma/

5. Chi phí kiểm định bình khí nén

Mức giá kiểm định phụ thuộc vào:

• Dung tích bình (thường tính theo Lít)

• Vị trí lắp đặt (cố định hay di động)

• Mức độ khó tiếp cận và yêu cầu kiểm tra đặc biệt

💰 Phí kiểm định được tham chiếu theo Thông tư 41/2016/TT-BLĐTBXH

6. Kết luận

Kiểm định bình khí nén không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là hành động thiết thực để đảm bảo an toàn lao động và hiệu suất sản xuất. Quy trình kiểm định trải qua nhiều bước nghiêm ngặt, đòi hỏi đơn vị thực hiện phải có năng lực và được cấp phép hợp pháp.

👉 Doanh nghiệp cần thường xuyên kiểm tra thời hạn tem kiểm định, lưu giữ hồ sơ đầy đủ và chủ động liên hệ đơn vị kiểm định đúng quy chuẩn khi sắp đến hạn hoặc có sự cố bất thường.